Trong cuộc chiến đấu chống lại bệnh sốt rét, một bệnh mà được ước lượng là > 200 triệu bị mắc vào năm 2010, chừng 655.000 người tử vong, việc bảo vệ hiệu lực của các thuốc có mang artemisinin đang trở thành vấn đề quan trọng sống còn.

Một số công ty dược phẩm Ấn Độ đã là trong số những công ty sản xuất và tiếp thị các thuốc có khả năng để thúc đẩy sự đề kháng với artemisinin của ký sinh trùng sốt rét, theo báo cáo về bệnh sốt rét mới nhất thế giới đã được công bố gần đây. Tuy nhiên, Tổng Thanh tra Dược phẩm Ấn Độ hành động ngay từ đầu năm nay để ngừng sản xuất và xuất khẩu các loại thuốc này. Artemisin và các dẫn xuất của nó đã cứu sống vô số sinh mệnh sau khi nhiễm Plasmodium falciparum,  loài ký sinh trùng gây ra các thể bệnh nguy hiểm nhất đã từng trở nên đề kháng với chloroquine. Tuy nhiên, các chủng đề kháng thậm chí với artemisinin đã xuất hiện nhiều nơi ở Đông Nam Á và có thể có khả năng lây lan, như đã xảy ra với các thuốc chống sốt rét trước đây. "Một mối đe dọa trước mắt để kiểm soát bệnh sốt rét là sự xuất hiện ký sinh trùng kháng với thuốc sốt rét", mà Tổ chức Y tế Thế giới đã đề ra trong ‘Kế hoạch Toàn cầu Ngăn chặn đề kháng Artemisinin’ được công bố vào đầu năm 2011. Cho đến nay sự đề kháng đã từng xảy ra với mỗi một thuốc chống sốt rét đã được sử dụng. Khi sự kháng thuốc đã xảy ra, thì gánh nặng của bệnh sốt rét lại tăng lên. Tỷ lệ tử vong trẻ em ở châu Phi tăng lên, ví dụ, như chủng P. falciparum đã kháng với chloroquine lây lan trong những năm của thập niên những năm 1970 và thập niên những năm 1980.

Mặc dù vấn đề kháng artemisinin hiện đang giới hạn tại khu vực sông Mê kông, bây giờ có "bằng chứng sớm" đối với sự đề kháng như vậy ở Myanmar và Việt Nam, Margaret Chan, Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới đã cảnh báo như vậy trong lời nói đầu của Báo cáo về Sốt rét Thế giới năm 2011. Kế hoạch Toàn cầu ghi nhận "sự tiếp xúc của ký sinh trùng sốt rét với liều artemisinin không tối ưu là một nguyên nhân chính của sự lây lan kháng thuốc". Dùng artemisinin và các dẫn xuất của nó một mình để "đơn trị liệu”, thay vì dùng phối hợp với thuốc khác, có thể tạo ra những cơ hội cho các thể ký sinh trùng đề kháng phát sinh và lan tỏa. Mặc dù uống artemisinin đơn trị liệu có thể đạt được hiệu quả khi dùng một liệu trình 7 ngày, nói chung bệnh nhân thường ngừng thuốc lại chỉ sau một vài ngày một khi các triệu chứng khỏi. Ký sinh trùng nhạy cảm với thuốc có thể được loại trừ, trong khi cho phép các chủng kháng thuốc tăng trưởng và đạt được sự lây truyền đến những người khác.

Để ngăn chặn điều đó xảy ra, cơ quan y tế toàn cầu đề xuất rằng phải dùng artemisinin dưới dạng kết hợp với thuốc chống sốt rét khác. Điều trị sốt rét dựa vào thuốc phối hợp với artemisinin như thế sẽ được dùng điều trị tuyến đầu đối với bệnh sốt rét chưa biến chứng do Plasmodium falciparum gây ra. Sự kết hợp hai loại thuốc đã làm giảm khả năng ký sinh trùng phát triển kháng thuốc. Hơn nữa, một quá trình điều trị ba ngày của một thuốc phối hợp với artemisinin được khuyến cáo nói chung đã làm sạch ký sinh trùng khỏi cơ thể. Việc sử dụng thuốc sốt rét phối hợp với artemisinin đã phát triển nhanh chóng. Trên toàn cầu, số lượng liệu trình dùng thuốc sốt rét phối hợp với artemisinin được khu vực công  mua sắm đã tăng gần gấp 7 lần giữa năm 2005 và 2006, và sau đó tăng hơn 2 lần, đạt 181 triệu USD, và năm 2010, theo báo cáo của Chương trình Sốt rét Thế giới. Nhu cầu về các loại thuốc này đã được dự kiến ​​sẽ đạt 287 triệu USD về thuốc điều trị trong năm 2011và gần đến 295 triệu USD trong năm 2012.

Trong năm 2006, WHO kêu gọi ngừng sử dụng uống artemisinin đơn trị liệu để điều trị sốt rét không biến chứng. Điều này được tiếp theo một năm sau đó bằng một giải pháp được hội nghị thượng đỉnh thể chế ra quyết định của Hội đồng Y tế Thế giới thừa nhận, mà kêu gọi các quốc gia thành viên "chấm dứt dần dần việc cung cấp trong cả các lĩnh vực công và tư" các thuốc đơn trị liệu như vậy và thúc đẩy việc sử dụng phối hợp thuốc sốt rét khác với artemisinin. Tuy nhiên, theo Báo cáo Chương trình Sốt rét Thế giới mới nhất, 25 quốc gia vẫn cho phép tiếp thị các sản phẩm này và trước đây một năm 39 nay chỉ còn 28 công ty dược phẩm đã sản xuất các loại thuốc này. "Hầu hết các nước vẫn cho phép tiếp thị các sản phẩm đơn trị liệu ở khu vực châu Phi, trong khi hầu hết những nhà sản xuất lại được đặt tại Ấn Độ."

Theo một phát ngôn viên của Chương trình Sốt rét Toàn cầu của WHO, trong số 28 nhà sản xuất thuốc đơn trị liệu thì có 10 ở tại Ấn Độ, báo cáo của Chương trình Sốt rét Thế giới lưu ý, WHO đã kêu gọi tất cả các nhà sản xuất chấm dứt việc tiếp thị thuốc đơn trị bệnh sốt rét. Bên cạnh đó, "sự hợp tác lớn hơn và sự tham gia của cơ quan có thẩm quyền của quốc gia là cần thiết để đảm bảo thu hồi đầy đủ uống artemisinin đơn trị liệu từ tất cả các nước." "Ở Ấn Độ cấm uống artemisinin đơn trị liệu," theo ‘Hướng dẫn Chẩn đoán và Điều trị Bệnh sốt rét ở Ấn Độ’ được  Viện Quốc gia Nghiên cứu Bệnh sốt rét ở Delhi và Chương trình Quốc gia Kiểm soát Bệnh do Vectơ của Liên hiệp Bộ Y tế công bố năm 2010. Trong tháng Tư năm 2011, Tổng thanh tra thuốc đã gởi văn bản cho tất cả các Thanh tra Thuốc Nhà nước với nội dung là yêu cầu tất cả các nhà sản xuất thuốc hủy bỏ giấy phép sản xuất thuốc uống artemisinin đơn trị liệu ngay lập tức. Việc sản xuất của thuốc đơn trị liệu để xuất khẩu cũng phải được ngừng lại. Ông Robert Newman, Giám đốc Chương trình Sốt rét Toàn cầu đã nói "chúng tôi đã rất khuyến khích những bước mà Chính phủ Ấn Độ đã thực hiện hơn một năm qua," tại một cuộc họp báo để đánh dấu việc phát hành của Báo cáo Tình hình Sốt rét Thế giới.

(Theo N. Gopal Raj. The Hindu, December 21, 2011 23:50 IST )