Một đàn ông 63 tuổi đã được nhập viện với bệnh sử 1 tuần sốt & đau bụng. bệnh nhân không có tiền sử du lịch ra nước ngoài hoặc tiếp xúc với đàn ông đồng tính luyến ái hoặc nam nữ mại dâm. Lúc nhập viện, ý thức bệnh nhân trì trệ, điểm số hôn mê Glasgow là 13/15 (mở mắt, 3; trả lời được, 4; đáp ứng vận động, 6), thân nhiệt 40,4°C. Khám thực thể đã cho thấy vùng hạ sườn phải nhạy cảm nhiều. Các xét nghiệm cận lâm sàng lúc nhập viện cho thấy nồng độ albumin huyết thanh thấp (2,3 g/dL) và CRP tăng (28,86 mg/dL). Các xét nghiệm HIV, giang mai, và HBV đều âm tính.

Chụp phim CT vùng bụng cho thấy đại tràng phải phù nề, thành dày lan tỏa (Hình A, mũi tên). Soi đại tràng cho thấy ở vùng manh tràng thấy có ổ loét sâu, không đều, và dạng hình vòm hoàn chỉnh có xuất tiết (Hình B) và nhiều ổ loét hình vòng từ đại tràng lên đến đại tràng xuống. Tiến hành một sinh thiết và hút dịch ruột ở các nơi thương tổn được thực hiện khi nội soi. Mẫu sinh thiết có thể tư dưỡng của Entamoeba histolytica ăn hồng cầu (nhuộm H&E; Hình C, mũi tên). Kết quả nuôi cấy dịch ruột vi khuẩn (-) và vi khuẩn kháng acid (-). Bệnh nhân được xét nghiệm kháng thể chống a míp (+) với một chuẩn độ 200. Trên cơ sở các thăm khám này, chẩn đoán cuối cùng là viêm đại tràng do a míp. Điều trị với metronidazole 750 mg/ngày. Sau 2 tuần, triệu chứng lâm sàng đã được cải thiện nhiều, soi lại đã thấy các vết loét đã hóa sẹo.

Lỵ a míp do Entamoeba histolytica gây ra. Mỗi năm, trên thế giới có chừng ~ 40 – 50 triệu người mắc và chừng 40.000 bệnh nhân tử vong. Mặc dầu, Nhật Bản là một đất nước không phải là vùng bệnh lưu hành, viêm đại tràng do a míp đang nổi lên như là một bệnh lây qua con đường sinh hoạt tình dục. Các yếu tố nguy cơ đối với bệnh lỵ a míp đã từng được báo cáo như là có tiền sử về bệnh giang mai, nhiễm HIV, và tiếp xúc với đàn ông sinh hoạt tìn dục với nam giới hoặc là nam làm nghề mại dâm. Tiêu chảy phân loãng có máu kèm theo đau bụng là biểu hiện lâm sàng điển hình. Trong trường hợp này, vì bệnh nhân không có các yếu tố nguy cơ và biểu hiện lâm sàng không điển hình, cho nên ngay từ ban đầu lỵ a míp không được nghi ngờ đến.

Trước đây, các tác giả đã báo cáo rằng các dữ liệu về viêm đại tràng do a míp được nội soi điển hình là sự hiện diện các tổn thương ở manh tràng, nhiều ổ loét, và xuất tiết từ manh tràng đến đại tràng xuống. Viêm đại tràng do a míp tối cấp là một tình trạng lâm sàng hiếm gặp có tỷ lệ tử vong cao, mà thường được chẩn đoán trên cơ sở của một mẫu sinh thiết hoặc mẫu tử thiết đại tràng, nhưng trong trường hợp này, nội soi cùng sinh thiết và điều trị sớm bằng metronidazole đã tránh được các biến chứng nghiêm trọng chẳng hạn như thủng và phình to đại tràng nhiễm độc. Nội soi kèm sinh thiết là hữu ích đối với chẩn đoán viêm đại tràng do a míp tối cấp, và điều trị sớm bằng metronidazole có thể cải thiện các kết quả lâm sàng.

Tài liệu tham khảo

Akihito Kawazoe, Naoyoshi Nagata. (2012). Fulminant Amebic Colitis With an Atypical Clinical Presentation Successfully Treated by Metronidazole. Clin Gastroenterol Hepatol. 2012 Nov;10(11):e91. doi: 10.1016/j.cgh.2012.06.035. Epub 2012 Jul 17.

Bs Phan Quận – Văn Phòng Hội Truyền Nhiễm Việt Nam