Bệnh nhân Nam, 49 tuổi ở Hà Nội nhập Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương do chỉ số vàng da tăng cao. Bệnh nhân có tiền sử bị sỏi thận nhiều năm. Tuy nhiên bệnh nhân không thường xuyên khám và điều trị.
10 năm trước bệnh nhân đã từng uống thuốc nam và đái ra sỏi. Từ đó không đi khám vì không thấy đau. Gần đây, trong lần đưa người nhà đi khám, anh "tranh thủ" vào siêu âm có kết quả sỏi thận nhiều 2 bên. Sau đó, anh về nhờ hàng xóm mua hộ thuốc nam không rõ nguồn gốc, không nhãn mác để điều trị sỏi thận. Uống được nửa tháng, thấy ngứa trong người, mệt mỏi, ăn kém vàng da tăng dần mới chủ động đến cơ sở y tế khám, được siêu âm, xét nghiệm phát hiện ra bị ngộ độ gan. Bệnh nhân nhập viện điều trị, sau một tuần tình trạng không cải thiện, bệnh nhân đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương để chữa trị. Bệnh nhân được điều trị và theo dõi tại khoa Viêm gan. Kết quả xét nghiệm cho thấy chỉ số vàng da tăng cao ( bilirubin lên đến 322 micromol/lít, trong khi đó chỉ số bình thường là dưới 17) . Kết quả siêu âm thận có nhiều sỏi. Sỏi lớn nhất có kích thước lên đến 2,4cm. Sau thời gian điều trị, tình trạng vàng da của bệnh nhân cải thiện rất nhiều. Các chỉ số men gan và bilirubin cũng giảm gần về trị số bình thường. Tuy nhiên, trong quá trình điều trị bệnh viêm gan nhiễm độc, sỏi thận vẫn còn đó và bệnh nhân được hội chẩn chuyên khoa Ngoại tiết niệu, được chỉ định đặt ống thông JJ (một loại ống thông đặt vào niệu quản nhằm mục địch lưu thông nước tiểu từ thận xuống bàng quang) để hỗ trợ tình trạng tắc nghẽn do sỏi. Về lâu dài bệnh nhân cần can thiệp tán sỏi để giải quyết tình trạng sỏi gây tắc nghẽn.
BS CKII Nguyễn Nguyên Huyền, Trưởng khoa khám bệnh cơ sở Kim Chung, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương chia sẻ : Bản chất của thuốc Nam rất tốt. Tuy nhiên, khi bảo quản có cơ sở đã dùng diêm sinh hay lưu huỳnh hoặc có một số chất bảo quản, phụ gia khác. Các chất đó có thể gây ra vàng da, men gan tăng cao dẫn đến các chức năng của gan bị suy giảm, không đảm bảo được các chức năng bình thường. Khi những chất độc này vào cơ thể, chúng làm hủy hoại tế bào gan, dần dần làm suy giảm chức năng gan.
Khi gan không đảm bảo được các chức năng bình thường thì dẫn đến suy gan, suy đa tạng như hội chứng não gan, hội chứng gan thận. Khi đó bệnh nhân có thể rơi vào hôn mê gan, tiên lượng tử vong cao. Qua đây, bác sĩ Huyền nhấn mạnh: Trước khi uống bất kỳ một loại thuốc gì người dân phải tìm hiểu rõ nguồn gốc. Khi uống mà thấy mệt mỏi, khó chịu thì phải đi khám ngay.
Về tình trạng sỏi thận của bệnh nhân, BS CKII Trần Thượng Việt, Trưởng khoa Ngoại tổng hợp Tiết niệu và Nam học diễn giải: Sỏi thận là căn bệnh phổ biến tại đất nước có khí hậu nóng ẩm như Việt Nam. Sỏi thận hình thành khi nước tiểu cô đặc, nồng độ khoáng chất bên trong nước tiểu tăng cao. Các khoáng chất dư thừa này không được đào thải qua đường tiểu mà lắng đọng lại tại thận. Lâu ngày, từ các tinh thể này liên kết lại với nhau tạo thành một khối tinh thể cứng gọi là sỏi thận. Các tinh thể này càng để lâu thì kích thước lại càng lớn hơn. Sỏi càng lớn càng dễ gây các biến chứng nguy hiểm không chỉ tại thận mà còn nhiều cơ quan khác. Đặc biệt khi sỏi theo dòng tiểu di chuyển xuống các vị trí khác trong hệ tiết niệu thì sẽ gây ra các biến chứng vô cùng nguy hiểm như: ứ nước, nhiễm trùng đường tiết niệu, teo, xơ thận, suy thận,... Theo Bác sĩ CKII Trần Thượng Việt: hiện nay có nhiều phương pháp điều trị sỏi thận như: Điều trị nội khoa bằng thuốc; Tán sỏi ngoài cơ thể; Tán sỏi ống mềm nội soi; Tán sỏi qua da đường hầm nhỏ. Vì vậy, khi phát hiện sỏi thận bạn không nên tự ý uống thuốc nam, thuốc bắc đặc biệt các loại thuốc không rõ nguồn gốc mà nên đến cơ sở y tế uy tín có chuyên khoa Ngoại thận tiết niệu để được tư vấn và điều trị. Sỏi thận tùy theo vị trí – kích thước có thể được xử lý bằng nhiều phương pháp khác nhau một cách hiệu quả và an toàn.
