Bệnh não mô cầu đã xuất hiện tại Hà Nội
Ngày 10 tháng 2 năm 2004, khoa Cấp cứu đã tiếp nhận một bệnh nhân nam 21 tuổi, bị viêm màng não mủ do não mô cầu từ bệnh viện huyện Phú Xuyên, Hà Nội chuyển đến.
Bệnh nhân xuất hiện sốt 3 ngày trước khi vào viện, sốt cao liên tục, đau đầu. Sau 2 ngày tri giác xấu dần, trên da xuất hiện các vết ban đỏ rải rác. Bệnh nhân vào bệnh viện huyện và được chuyển thẳng lên Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.
Bệnh nhân vào viện trong tình trạng lơ mơ, Glassgow 12 điểm, có hội chứng màng não rõ, hội chứng nhiễm trùng rõ, có ban xuất huyết hoại tử dạng từng mảng nhỏ đường kính 2-3 cm trên da chân, tay và ngực bụng, không có ban ở mặt. Tổn thương ban thâm nhiễm sâu trong da và không có tình trạng co mạch đầu chi.
(Tổn thương ban trên da của bệnh nhân nhiễm não mô cầu)
Tình trạng chung của bệnh nhân khi vào: Mạch 110l/ph, huyết áp 140/90mmHg. Các xét nghiệm cho thấy tình trạng nhiễm trùng nặng: Bạch cầu máu 22.25 G/l, tỷ lệ trung tính 89 %. Procanxitonin 15,12ng/ml. Tuy bệnh nhân còn giữ được huyết áp nhưng các dấu hiệu tiền sốc và rối loạn đông máu đã xuất hiện: Lactat máu 5,64g/l, tỷ lệ Prothrombin 41,4%; INR 1,56; nghiệm pháp ethanol dương tính; D-dimer 1500ng/ml. Chọc dịch não tủy thấy dịch đục, áp lực tăng. Xét nghiệm protein trong dịch não tủy 1,7g/l; tế bào dịch não tủy: 6629 bạch cầu/ml, tỷ lệ bạch cầu trung tính 99%.
Bệnh nhân đã được cách ly ngay và điều trị theo hướng viêm màng não do não mô cầu. Soi dịch ngoáy họng và dịch não tủy thấy có nhiều song cầu gram âm, kết quả nuôi cấy và PCR đều kết luận là Neisseria meningitidis. Sau 2 ngày điều trị bệnh nhân đã hết sốt, tỉnh táo, toàn trạng tiến triển tốt.
Điều đặc biệt ở bệnh nhân này là trước khi bị ốm 2 ngày bệnh nhân cũng có ăn tiết canh lợn, sau đó xuất hiện sốt và có hội chứng màng não và ban hoại tử trên da. Về bệnh cảnh lâm sàng khá giống với bệnh do liên cầu lợn. Tuy nhiên đặc điểm tổn thương ban trên da có điểm khác biệt đôi chút là các ban hoại tử của bệnh nhân này là những mảng nhỏ, thâm nhiễm sâu trong da và không có xu hướng liên kết thành mảng lớn, không có ban vùng gò má, vành tai và đầu mũi, không có tình trạng co mạch ngoại biên. Đây là những đặc điểm gợi ý thầy thuốc khi tiếp nhận bệnh nhân phân biệt giữa hai bệnh này.
Bệnh do não mô cầu trong thời gian gần đây khá hiếm gặp, tuy nhiên đây là bệnh lý lây truyền qua đường hô hấp và có thể bùng phát thành dịch. Người bệnh có nguy cơ diễn biến nặng và tử vong cao nên các thầy thuốc vẫn phải luôn luôn cảnh giác để có hướng điều trị ban đầu, chỉ định phương án cách ly và dự phòng lây nhiễm hợp lý và phối hợp tốt với hệ thống y tế dự phòng ngay nhằm hạn chế nguy cơ bùng phát dịch bệnh và nguy cơ tử vong của bệnh nhân.
Bs. Nguyễn Trung Cấp
